Tư duy mới trong bảo tồn di sản

Tuy nhiên, công tác bảo tồn những di sản này chưa bao giờ dễ dàng bởi sự thiếu thốn về cả nguồn lực lẫn kinh phí. Làm sao để những di sản thuộc sở hữu tư nhân có thể tồn tại, hòa nhịp với đời sống đương đại nhưng vẫn giữ được những giá trị kiến trúc, nghệ thuật đã có hàng trăm năm? Để hài hòa lợi ích đó, rất cần sự chung tay của chính chủ sở hữu và vai trò của cơ quan quản lý văn hóa.
 
Vào mỗi dịp cuối tuần, những tiếng khèn, điệu múa truyền thống của bà con đồng bào dân tộc Mông lại rộn ràng vang lên trong không gian của di sản văn hóa nhà Vương, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Nhóm học sinh này được gia tộc họ Vương tạo điều kiện, cho phép biểu diễn giới thiệu tới du khách ngay cổng vào của di tích.

Đây là nét mới trong hoạt động của khu di tích nhà Vương, kể từ khi Nhà nước bàn giao lại cho gia tộc sau hơn 10 năm quản lý và vận hành. Trong 10 năm đó, cách vận hành theo tư duy cũ kỹ khiến dinh thự xuống cấp mà không có điều kiện tu sửa. Từ một dinh thự có đời sống lịch sử thăng trầm hàng trăm năm đã trở nên lạnh lẽo như một bảo tàng chết. Một cách làm mới, tư duy mới cần phải được áp dụng ngay.
 

Ông Vương Duy Bảo – Người đại diện thừa kế hợp pháp di tích Nhà Vương, Hà Giang:
 

Từ đầu năm nay ông Vương Duy Bảo đã cùng các thành viên trong gia tộc thành lập Hợp tác xã du lịch nhà Vương. Kể từ đây, mỗi thành viên trở thành người quảng bá và gìn giữ di sản mà tổ tiên để lại, cũng như quảng bá những nét văn hóa đặc trưng của người Mông trên cao nguyên đá. Sức sống của tòa dinh thự hàng trăm năm tuổi dần được khôi phục, mang đến trải nghiệm hấp dẫn với du khách.

Đưa di sản sở hữu tư nhân để tư nhân quản lý, hay quản lý di sản theo hợp tác công tư là cách làm đã phổ biển ở nhiều quốc gia, tại nhiều di sản lớn trên thế giới. Chủ sở hữu di sản tư nhân sẽ nỗ lực bảo vệ di tích không chỉ cho gia đình, dòng họ mà còn cho cả quốc gia.
 

PHÒNG THỜI SỰ