Dân tộc Thái ở thị xã Nghĩa Lộ, Yên Bái có khoảng 13 nghìn người, sinh sống rải rác khắp vùng lòng chảo Mường Lò. Ai đã từng đến với Mường Lò - Nghĩa Lộ đều trầm trồ , rung động trước vẻ đẹp thanh tân, duyên dáng của các cô gái Thái.
Váy đen lấp lánh, vòng xà tích bạc, thắt lưng xanh, áo cỏm dịu dàng, đôi hàng cúc bạc như cánh bướm và khăn piêu vời vợi trên đầu.
Thường phục của đồng bào Thái có màu đen hoặc màu xanh được may bằng chất liệu vải chàm thấm mồ hôi và tạo sự thoáng mát.Đây làchiếc áo cỏm, cánh ngắn ôm chặt lấy thân, khi mặc vạt áo cho vào trong cạp váy.
Áo cỏm của người Thái trắng thì cổ áo cao, còn của người Thái đen thì cổ áo thấp có hình chữ V. Phần cổ áo và tay áo được viền tinh tế bên trong. Trên phần nẹp áo được “đơm” những hàng cúc bạc, hình con bướm, con ve, con ong…
Ngoài áo cỏm, trang phục của phụ nữ Thái còn nổi bật với những chiếc váy mang đậm màu sơn cước. Váy trong tiếng Thái được gọi là Hua a xỉn làm bằng vải bông, được nhuộm chàm, nay thường được làm bằng vải nhung hay xa-tanh.Phụ trang đi kèm không thể thiếu trong trang phục phụ nữ Thái đó là dây lưng, xà tích, khăn piêu. Và đặc biệt hơn cả chính là Tằng Cẩu – một nét đẹp độc đáo trong trang phục của người con gái Thái Tây Bắc.
Người Thái là một trong những dân tộc rất coi trọng hình thức, không kể trong lễ hội mà hằng ngày cũng cần mặc đẹp. Chính vì thế, khi còn trẻ, các cô gái Thái đã làm quen với sự tự chủ trong làm trang phục và mô hình truyền dạy cách dệt, may, thêu trang phục từ mẹ cho con gái.
Hiện nay việc bảo tồn và phát huy nét văn hoá độc đáo trang phục người Thái được đưa vào quy ước, hương ước của làng xã văn hoá, và đưa vào giáo dục trong trường học.
Có thể nói, trang phục của người phụ nữ Thái là sự kết hợp tinh tế giữa văn hóa của nghề dệt may và văn hóa kim loại quý. Và đó cũng chính là bản sắc độc đáo riêng của đồng bàoThái Nghĩa Lộ Mường Lò./.