Lục Ngạn là huyện miền núi của tỉnh Bắc Giang, nơi đây có 8 dân tộc anh em sinh sống đan xen gồm Kinh, Tày, Nùng, Sán Chí, Sán Dìu, Hoa, Dao và Cao Lan, hội tụ những giá trị lịch sử, văn hóa đa dạng, tiêu biểu của văn hóa cộng đồng các dân tộc.Trong đó, người Sán Chí chiếm số lượng hơn 40%. người Sán Chí đã sáng tạo ra những câu hát trữ tình, đằm thắm, phát triển thành lối hát dân ca mang nét đặc trưng riêng.
Trong đó, người Sán Chí chiếm số lượng hơn 40%. Trên cơ sở văn hóa riêng của dân tộc, phong tục, tập quán và qua quá trình lao động, người Sán Chí đã sáng tạo ra những câu hát trữ tình, đằm thắm, phát triển thành lối hát dân ca mang nét đặc trưng riêng.
Người Sán Chí xã Kiên Lao, huyện Lục Ngạn coi dân ca là món ăn tinh thần không thể thiếu. Yêu những câu hát dân ca của dân tộc Sán Chí, bà Lâm Thị Tình cho biết từ khi 15 tuổi bà đã tập hát và duy trì cho đến tận bây giờ. Những lời hát được cất lên khi những chàng trai, cô gái cùng lên nương đã nói lên tiếng lòng để xua tan mệt nhọc.
Để gìn giữ văn hóa của dân tộc, từ đời này sang đời kia, từ thế hệ này sang thế hệ khác đã truyền dạy cho nhau học hát dân ca . Nếu như trước đây, mọi người tập hát qua những buổi đi nương, hay làm việc nhà thì nay, để khôi phục nét đẹp truyền thống của dân tộc, Câu lạc bộ dân ca Sán Chí được hình thành để truyền dạy kỹ năng hát cho thế hệ trẻ. Câu lạc bộ tập trung truyền dạy tiếng nói và truyền dạy hát dân ca Sán Chí gồm có những bài hát ban ngày (chục cộô), hát ban đêm (cnắng cộô) được lưu giữ từ lâu đời.
Dân ca Sán Chí là loại hình dân ca tiêu biểu, đặc sắc của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Bắc Giang . Mỗi bài hát dân ca Sán Chí ở tất cả các thể loại nói chung đều viết theo thể thơ 4 câu, mỗi câu có 7 chữ. Nội dung các bài hát rất phong phú và đượm chất trữ tình, ca từ thì vừa mộc mạc lại vừa tinh tế, rất gần gũi với đời sống của người dân nơi đây. Năm 2012, dân ca Sán Chí, xã Kiên Lao, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Với lối hát đối đáp nam nữ chào hỏi, đố nhau, chúc tụng... nội dung những câu hát Dân ca Sán Chí chủ yếu là ca ngợi cảnh sinh hoạt, cảnh đẹp quê hương, ca ngợi về tình yêu nam nữ, nói nên tư tưởng, tình cảm, nguyện vọng của mọi tầng lớp nhân dân lao động. Đây là niềm tự hào của cộng đồng các dân tộc tỉnh Bắc Giang, cùng với đó đặt ra trách nhiệm bảo tồn, phát huy di sản này gắn với phát triển kinh tế xã hội, phát triển du lịch của địa phương./
Phòng Thời sự