Ninh Thuận là miền đất phong phú về lịch sử văn hoá, điểm hội tụ của văn hóa tộc người Chăm với quần thể tháp Chàm Tháp Pô Klong Garai cổ kính.Là một trong những cụm đền tháp hiếm hoi trên dải đất Duyên hải miền Trung có phong cách kiến trúc, nghệ thuật hoàn mỹ đạt đến đỉnh cao trong nền nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc Champa của một thời vàng son ở Đông Nam Á.
Tháp Po Klong Garai tọa lạc trên đồi Trầu, thuộc thành phố Phan Rang, tỉnh Ninh Thuận. Po Klong Garai là tên gọi chung của một cụm đền tháp bao gồm Tháp Chính, Tháp Cổng và Tháp Lửa. Được xây dựng vào cuối thế kỷ XIII - đầu thế kỷ XIV. Tương truyền, cụm tháp Po Klong Garai xây dựng để tỏ lòng biết ơn, tôn kính đối với vị vua Po Klong Garai anh dũng, và được xây dựng bởi vua Shihavaman. Trải qua những biến cố lịch sử và sự tàn phá của thời gian, tháp vẫn lưu giữ nguyên vẹn hiện vật và giá trị truyền thống. Nơi đây được xem là quần thể kỳ vĩ và đặc sắc nhất trong số những đền tháp của người Chăm còn sót lại ở Việt Nam. Là một trong những di tích lịch sử ở Ninh Thuận thu hút đông đảo khách du lịch đến khám phá và tìm hiểu về một nền văn hoá độc đáo của dân tộc Chăm Pa.
Năm 1979, tháp Pô Klong Garai được Bộ Văn hóa xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt. Trải qua bao thăng trầm của thời gian, tháp Pô Klong Garai vẫn giữ được đường nét tinh tế, sắc sảo, với màu gạch nung đỏ sẫm và kết dính với nhau bằng một kỹ thuật xây dựng đặc biệt. Ngôi tháp chính được xây dựng với nhiều tầng và có hình hài như ngọn núi Peru – một ngọn núi thiêng của Ấn Độ. Trên các mặt tháp có nhiều tượng thờ như tượng vua Po Klong Garai, tượng thần Siva và các vị hộ pháp và các loài muông thú. Theo các nhà nghiên cứu, quần thể tháp Po Klong Garai có nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc độc đáo còn tồn tại tương đối nguyên vẹn thuộc loại đẹp nhất của các đền tháp Chăm ở Việt Nam hiện nay. Vào mùa hè, thời tiết ở đây khá oi bức, trong khi đó tại quần thể di tích này lại không có nhiều bóng cây xanh, do vậy, nếu du khách đến thăm điểm di tích này nên đi vào đầu buổi sáng hoặc cuối giờ chiều.
Với tuổi đời gần 800 năm lịch sử, cụm Tháp Po Klong Garai đến nay đã phủ kín rêu phong. Dù vậy, vẻ đẹp cổ kính trong từng nét chạm trổ tinh xảo vẫn còn hiện hữu và dễ dàng chiếm trọn cảm tình của mọi người. Những bức tượng cùng hoa văn trang trí cũng cực kỳ tinh tế và mang đậm bản sắc văn hoá Chăm Pa. Vẻ đẹp truyền thống của Tháp Po Klong Garai đem lại cảm giác lộng lẫy, tráng lệ nhưng lại có chút huyền bí sẽ khiến bạn lưu luyến. Hàng năm, tại tháp Po Klong Garai diễn ra nhiều sinh hoạt văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng quan trọng của đồng bào Chăm. Đến tháp Po Klong Garai vào các dịp lễ lớn như lễ đầu năm, lễ cầu mưa, đặc biệt là lễ hội Ka tê, du khách sẽ được hòa mình vào không khí tưng bừng, nhộn nhịp của các nghi thức lễ hội.
Đến với Ninh Thuận, du khách không chỉ được thăm cụm Tháp Po Klong Garai cổ xưa mà còn được tham quan các làng nghề truyền thống mang đậm nét văn hóa Chăm vùng Duyên hải Nam Trung Bộ. Tại đây du khách còn có thể trực tiếp tạo hình các sản phẩm từ gốm Bầu Trúc. Ngoài ra du khách sẽ được trải nghiệm cuộc sống của người dân bản địa, được ở trong những ngôi nhà truyền thống và tham gia các hoạt động sinh hoạt đời thường cùng người dân. Qua đó, du khách sẽ hiểu hơn về văn hóa Chăm, lưu giữ những kỷ niệm và ấn tượng mãi về vùng đất con người nơi đây ./.
Phòng Thời sự
Đài PTTH Lâm Đồng