Lamdongtv.vn - Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường nghe Tờ trình, thảo luận và biểu quyết thông qua việc điều chỉnh chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, nghe các báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính; Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật;
Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Nội quy kỳ họp Quốc hội ban hành kèm theo Nghị quyết số 71/2022/QH15 của Quốc hội và thảo luận ở hội trường về dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi). Đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng cũng đã tham gia thảo luận các nội dung này.
Thảo luận tại hội trường, các đại biểu Quốc Hội khẳng định dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) vừa được Chính phủ trình Quốc hội đưa ra nhiều sửa đổi quan trọng nhằm hoàn thiện khung pháp lý cho quản lý, vận hành nhà máy điện hạt nhân.Để triển khai nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam được thuận lợi, Dự thảo Luật cho phép áp dụng các biện pháp đặc biệt để triển khai nhanh, như áp dụng cơ chế đặc biệt trong chỉ định thầu, sử dụng tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn của người bán, dự án có khoản chi cho thẩm định và đào tạo. Trong Dự thảo Luật đã thiết kế một chương riêng về an toàn, an ninh cơ sở hạt nhân, một chương riêng về nhà máy điện hạt nhân, trong đó duy trì hoạt động giám sát thường xuyên của cơ quan quản lý an toàn bức xạ và hạt nhân trong suốt vòng đời của nhà máy. Xây dựng các biện pháp và năng lực ứng phó sự cố. Xây dựng văn hóa an toàn, an ninh hạt nhân, vì ứng dụng năng lượng nguyên tử, năng lượng hạt nhân sẽ ngày càng rộng rãi trong nhiều mặt của đời sống xã hội…..
Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh, Đoàn đại biểu quốc hội tỉnh Lâm Đồng cho rằng cần giải thích rõ hơn về từ ngữ liên quan đến Chất phóng xạ (khoản 4 Điều 3),
Lò phản ứng hạt nhân (khoản 30 Điều 3); Nhà máy điện hạt nhân (khoản 33 Điều 3); Ngoài ra một số từ ngữ cần được giải thích chính xác, mang tính khái quát hoá hơn như nguồn phóng xạ khoản 5), dược chất phóng xạ (khoản 9), vật liệu hạt nhân (khoản 15), nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng (khoản 17), chu trình nhiên liệu hạt nhân (khoản 19), nhà máy điện hạt nhân module (khoản 34)….
Về cơ quan quản lý nhà nước về an toàn bức xạ và hạt nhân (hay theo hướng dẫn của cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế IAEA là cơ quan pháp quy hạt nhân). Tại khoản 5, Điều 7, dự thảo Luật quy định “Chính phủ quy định về cơ quan quản lý quốc gia về an toàn bức xạ và hạt nhân”. Theo các tiêu chuẩn về an toàn của IAEA, cơ quan pháp quy hạt nhân phải là một cơ quan độc lập và chịu trách nhiệm chính về an toàn hạt nhân. Vai trò chính của cơ quan này là thiết lập và thực thi các quy định an toàn, cấp phép cho các hoạt động hạt nhân và giám sát việc tuân thủ để bảo vệ con người và môi trường khỏi các tác hại của bức xạ ion hóa và các sự cố hạt nhân. Vì lý do đó, cơ quan quản lý nhà nước về an toàn về bức xạ hạt nhân cần có một vị trí xứng đáng, được quy định trong luật.
Tuy nhiên, trong trường hợp giao Chính phủ quy định, tôi trân trọng kiến nghị: Thứ nhất, phải đảm bảo rằng cơ quan này phải được hoạt động một cách khách quan, dựa trên nguyên tắc là an toàn và an ninh hạt nhân là tối thượng. Thư hai, cơ quan quản lý nhà nước về an toàn và bức xạ hạt nhân không được phép đồng thời Quản lý nhà nước về nghiên cứu, phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử trong các ngành kinh tế - kỹ thuật; chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành xây dựng, hướng dẫn và tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch phát triển ứng dụng năng lượng nguyên tử phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. các đại biểu quốc hội cũng cho rằng, dự thảo luật chỉ mới quy định các thiết kế này cần phải “đảm bảo thông tin cần thiết hoặc đủ chi tiết” để đánh giá an toàn hoặc thẩm định “Báo cáo phân tích an toàn”.
Đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ cần phải có “cấp giấy phép” trong các bước này không?. Do vậy cần được phân tích, xem xét cụ thể và rõ ràng hơn để dự thảo Luật đáp ứng khung pháp lý cho quản lý nhà nước trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử, bao gồm phát triển ứng dụng và bảo đảm an toàn, an ninh. Nguyên tắc bảo đảm an toàn, an ninh đã được thể hiện xuyên suốt cho từng đối tượng quản lý từ nguồn phóng xạ, thiết bị bức xạ cho đến vật liệu hạt nhân, lò phản ứng hạt nhân và nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng, bổ sung quy định về danh mục hàng hóa phải kiểm xạ khi nhập khẩu. Thêm vào đó, việc quy định một chương riêng về Thanh sát hạt nhân đã thể hiện vai trò phối hợp kiểm soát của IAEA để bảo đảm các hoạt động hạt nhân ở Việt Nam vì mục đích hòa bình, cũng như trách nhiệm tuân thủ các cam kết, nghĩa vụ quốc gia, đặc biệt trong giai đoạn triển khai xây dựng lò phản ứng nghiên cứu mới và sắp tới là dự án điện hạt nhân Ninh Thuận./.
Hữu Phúc