Tại Dự án Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo trình Quốc hội mới đây, Chính phủ đã đề xuất trao quyền tự chủ cho các cơ sở nghiên cứu và nhà khoa học, Nhà nước chỉ đánh giá kết quả cuối cùng mà không can thiệp vào quy trình thực hiện. Điều này được giới khoa học đánh giá rất tích cực trong bối cảnh hoạt động nghiên cứu nhiều năm qua bị “bó buộc” bởi nhiều thủ tục hành chính.
Là người đứng đầu một đơn vị nghiên cứu của Nhà nước, GS.TS Vũ Thị Thu Hà từng có nhiều đề tài dự án từ ngân sách. Việc thuyết minh và bảo vệ đề tài đã khó, Nhưng khi bắt tay vào làm, nhà khoa học luôn phải loay hoay vừa làm công tác nghiên cứu, vừa phải thực hiện các thủ tục hành chính để giải ngân các khoản chi cho đề tài.
Nhiều nhà khoa học cho biết, nghiên cứu là có rủi ro, tỷ lệ rủi ro khá cao. Tuy nhiên, việc đặt nặng vấn đề “rủi ro là thất thoát tài sản công” sẽ khiến nhà khoa học e ngại.
Dự án Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo trình Quốc hội trao quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm toàn diện cho các cơ sở nghiên cứu, bao gồm cả hoạt động chuyên môn, xây dựng bộ máy và chi tiêu theo cơ chế khoán. Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN, giao tự chủ không đồng nghĩa với buông lỏng trách nhiệm, mà nhằm tạo cơ chế linh hoạt, khuyến khích đổi mới. Dám chấp nhận rủi ro thúc đẩy nhà khoa học theo đuổi vấn đề thách thức, tạo đột phá khoa học. Nghiên cứu không đạt mục tiêu vẫn mang lại bài học, tránh sai lầm hoặc mở hướng đi mới. Cơ chế đánh giá hiệu quả gắn với kinh phí đảm bảo phân bổ tài chính hợp lý, thúc đẩy nâng cao chất lượng khoa học, công nghệ./.
PHÒNG THỜI SỰ